Column Bram Grandia
De redactie beluisterde een mooi uitgesproken column van Bram Grandia via omroep Gelderland over Kol Nidrei , wat betekent in het Joodse geloof “alle geloften”.
Deze column over geloven in vele religies en ook naar de hedendaagse maatschappij willen we u niet onthouden.
Veel leesplezier.
Kol Nidrei Column op zondag 9 oktober 2022
Afgelopen dinsdagavond begon de Grote Verzoendag, het hart van de Joodse godsdienst. Ik weet nog dat mijn vader een LP kocht van Hans Bloemendaal. Hij was de chazan, de voorzanger in de orthodox Joodse synagoge in Amsterdam. De pickup, de platenspeler, deed zijn intrede bij ons toen ik een jaar of tien was. Ik hoor nog die sonore stem die het Kol Nidrei zingt. Voor mij ging er een onbekende nieuwe wereld open. Een wereld vol verlangen naar verzoening. De stem van Hans Bloemendaal kwam in 2015 tot zwijgen. Toen overleed hij in Malden, 92 jaar oud. Hij was een beroemd hoogleraar chemie aan de Radboud- universiteit. Daarnaast had het voorzanger zijn zijn hart. Kol Nidrei betekent ‘alle geloften’. Het is het joodse gebed dat aan het begin van de Grote Verzoendag drie maal wordt gezegd in de synagoge. De tekst luidt: ’Wij hebben spijt van alle afspraken, overeenkomsten, geloften en vervloekingen die wij hebben uitgesproken. Mogen zij van deze Jom Kippoer, van deze Grote Verzoendag tot de volgende Grote Verzoendag beschouwd worden als afgeschaft, vergeten, vernietigd en ontbonden. Mogen de afspraken niet meer als afspraken gelden, de overeenkomsten niet als overeenkomsten en de gezworen eden niet als eden.’ Dan gaat het om afspraken met God of met zichzelf. Iemand kan bij God zweren dat hij nooit meer zal roken of dat als hij of zij geneest van een erge ziekte de helft van zijn of haar inkomen aan de armen zal geven. Om vervolgens tot de ontdekking te komen dat dit -bijvoorbeeld gezien de hoge stookkosten- niet waar te maken is. Zo worden er zoveel ondoordachte geloften gedaan. Op Grote Verzoendag – de dag van her herstel van de relatie tussen God en mens- worden joden daarvan vrijgesproken en is het hét moment om met een schone lei te beginnen. Kwade antisemitische tongen hebben op grond van deze tekst beweerd dat joden onbetrouwbaar zijn, dat ze zich -op grond van hun geloof- niet aan afspraken en afgesloten contracten hoeven te houden. Dat slaat nergens op. Het gaat om geloften aan God of aan zichzelf gedaan. Wie de teksten leest die op Grote Verzoendag gelezen worden, raakt onder de indruk van de diepte ervan. Antisemieten moeten van deze heilige teksten afblijven.
De Duitse componist Max Bruch (1838-1920)heeft dat Kol Nidrei op magistrale wijze bewerkt. Een onvergetelijke melodie. De cello speelt de rol van de chazan, de voorzanger die het gebed bidt, de klacht uit vanuit de diepte. Het is de klacht van het joodse volk, de joden die voor het aangezicht van God belijden dat ze gezondigd hebben in gedachten, woorden en werken. In dit gebed gaat de melodie vanuit de diepte van de zonde naar de hoogte van de verzoening. Als ik luister naar de melodie neemt deze me vandaag mee in een verlangen. Ik verlang vandaag naar een Grote Verzoendag in onze wereld in oorlog. Stel je voor de Joodse president Zelensky, de Russisch Orthodoxe president Poetin en de Rooms katholieke president Biden die samen met een rabbi, een priester en een pope bidden om verzoening. Onze wereld, ons land, onze families, ieder mens heeft een Grote Verzoendag nodig. Laten we luisteren naar het indringende Kol Nidrei van Max Bruch.
Bram Grandia