Zaterdag 8 april, Paaswake, Pater Jim

Pasen is het feest van het Licht. Een feest van hoop en liefde. Maar als we even over de grenzen kijken, dan is het allerminst feest. In Oekraïne woedt nog steeds een oorlog. In Turkije zijn dorpen weggevaagd door aardbevingen. Leven maakt plaats voor leegte. Mijn God, waarom hebt U hen verlaten? 

Heeft God ons verlaten? Is Hij verdwenen? Ruim twintig jaar geleden verscheen een boek met de titel “Hoe God verdween uit Jorwert”. Het gaat over de grote veranderingen die een gewoon Nederlands dorp in de twintigste eeuw heeft doorgemaakt. Maar die titel over God werd een soort symbool voor de ontkerkelijking, voor het verdwijnen van God uit de samenleving. En inderdaad, op basis van de cijfers kun je stellen dat Nederland in  meerderheid geen christelijk land meer is.

In het evangelie van vandaag gaat het over het geloof van twee vrouwen. Op Paasmorgen komen zij bij het graf van Jezus en de engel zegt dat het leeg is. God is daar verdwenen. Dat is niet zo best, zou je zeggen, maar hier ligt dat anders. Want bij die leegte begint de verrijzenis. Nog wel bij een graf: plaats van de dood, plaats van de duisternis. Juist daar begint het licht, het nieuwe leven. 

In de leegte van het graf ligt de vervulling. Iets wat niet is, bevat de redding, de verrijzenis van de Heer. En wij mogen geloven dat zíjn verrijzenis eens ook die van ons zal zijn. 

Gelóven we dat ook? Uit enquêtes blijkt dat dit voor velen een lastig onderwerp is. Mensen zeggen vaak dat ze het niet zeker weten, dat er misschien iets is, maar misschien ook niet. Anderen menen dat we de verrijzenis van Christus meer symbolisch moeten zien, als een soort spirituele groei. 

Het is geen makkelijk thema, ook niet voor de leerlingen. Jezus had ze meerdere malen verteld dat Hij zou sterven, en op de derde dag zou verrijzen. Hier in het evangelie ís Jezus gestorven, maar het tweede deel van zijn boodschap lijkt vergeten. De vrouwen worden aanvankelijk niet geloofd. Pas als de leerlingen Jezus in levenden lijve ontmoeten, komen ze tot geloof. 

Zo’n ontmoeting zouden wij ook wel willen, maar die is ons helaas niet gegund. Wij zien Jezus niet, we kunnen Hem niet aanraken. Vroeger, voordat God verdween uit Jorwert en uit Nederland, kon dat óók niet, maar toen hadden we nog de kracht van de gemeenschap, van een gedeeld geloof, en van een kerk die verankerd was in onze cultuur. 

Jaren geleden sprak ik in Lourdes een Vlaamse vrouw, die me vertelde waarom ze zo graag in Lourdes kwam. “Het is hier een beetje zoals vroeger,” zei ze. “Je weet van de anderen dat ze geloven, je deelt het met elkaar, en dat geeft kracht. In Vlaanderen is het leeg geworden.”

De leegte. Ook het graf was leeg. Voor de volgelingen van Jezus was die leegte eerst een probleem. En voor ons? Wat doen wij met de leegte van zijn graf? Met de leegte in de kerk? Of met de gapende leegtes in steden en dorpen in Oekraïne en Turkije? 

Paus Franciscus schreef eens: “De verrijzenis van Christus is geen feit uit het verleden; zij is een kracht tot leven die de wereld doordringt. Waar alles dood lijkt, verschijnen kiemen van verrijzenis. Te midden van de duisternis ontluikt steeds iets nieuws, dat vroeg of laat vruchten voortbrengt.”

Ik wens ons allen een krachtig geloof, en een zalig Pasen.