Door Peter Nissen.

Wat zou Jezus toch gedaan hebben in al die jaren vóór hij rond zijn dertigste ging rondtrekken om in woorden en daden de komst van het koninkrijk van God te verkondigen? De evangelielezing van vandaag onthult het. 
Zowel het katholieke als het oecumenische leesrooster reiken ons op deze veertiende zondag door het jaar (op de protestantse kalender de derde zondag van de zomer) als evangelielezing het begin van het zesde hoofdstuk van het Marcusevangelie aan. Nadat Jezus al een tijd met zijn leerlingen rondtrekt, gaat hij terug naar zijn geboortestad en gaat daar onderricht geven in de synagoge. Maar hij vindt er geen gehoor. De mensen nemen aanstoot aan hem. ‘Nergens wordt een profeet zo miskend als in zijn eigen stad, onder zijn verwanten en huisgenoten.’
Het is de enige plaats in de hele Bijbel waar het beroep van Jezus wordt genoemd. De mensen zeggen namelijk: ‘Hij is toch die tektoon?’ (Marcus 6,3). Met diezelfde term wordt in het evangelie volgens Matteüs (13,55) het beroep van Jozef, de vader van Jezus aangeduid. Jezus heet daar ‘de zoon van die tektoon’. In heel enkele handschriften is dat ook de formulering van Marcus 6,3, maar dat zijn waarschijnlijk latere aanpassingen om de tekst van Marcus en Matteüs gelijk te laten lopen. Bij Marcus komt Jozef in het hele evangelie echter niet voor. Hij lijkt eenvoudig niet te bestaan of is in elk geval voor het verhaal niet van belang. De vraag naar zijn beroep speelt dus bij Marcus ook geen rol.
In de meeste Bijbelvertalingen wordt τέκτων vertaald met ‘timmerman’. Maar τέκτων is afgeleid van het zelfstandig naamwoord τεῖχος, dat muur of wal betekent. Een τέκτων is dus iemand die muren of ommuringen maakt, ook stadsomwallingen bijvoorbeeld. Het woord is nog het beste weer te geven met ‘bouwer’. Behalve Bob de Bouwer is er dus ook Jezus de Bouwer. Die bouwer kon werken met verschillende materialen, zoals hout of steen. Doorgaans niet met metalen, want daarvoor had het Grieks het woord χαλκεύς, vaak met smid vertaald. (Voor de steenhouwer was er ook een woord, λιθολόγος, maar dat wordt niet zo vaak gebruikt.) Een τέκτων kon dus inderdaad een timmerman zijn, maar ook een metselaar, een scheepsbouwer, een aannemer, een projectontwikkelaar (iemand die huizen bouwt om ze te verkopen of verhuren), en zelfs een architect, zoals uit een onderzoek van Jonas Holst uit 2017 blijkt: de tektoon is volgens hem de voorloper van de architect. Stel je voor: Jezus als architect.
Theologisch is het idee van Jezus als bouwer of als architect eigenlijk nog niet zo gek. Interessant ook met het oog op het verwijt dat aan Jezus wordt gemaakt voor het Sanhedrin: hij zou de tempel afbreken en in die drie dagen weer opbouwen (Marcus 14,58 en 15,29-30). De Amerikaanse countryzanger Johnny Cash (1932-2003) heeft dat goed begrepen. Hij was een diepgelovig mens, die zelf getuigde dat hij zijn drugsverslaving met de hulp van God en Jezus te boven was gekomen. In 1966 schreef Cash het nummer ‘Jesus was a carpenter’, Jezus was een timmerman, dat in 1970 verscheen op het album ‘Hello, I’m Johnny Cash’. Daarin speelt hij met het beeld dat Jezus niet alleen tafels bouwde, maar ook een huis bouwde van mensen: Jezus de Bouwer dus. En hij bidt dat Jezus weer zal komen en opnieuw een huis op een rots zal bouwen. Het nummer is op YouTube terug te vinden. Als meditatiestof voor deze zondag deel ik graag de eerste twee strofen van het lied van Johnny Cash met u.

Jesus was a carpenter and He worked with a saw and a hammer
And His hands could join a table true enough to stand forever
And He might have spun His life out in the coolness of the morning
But He put aside His tools and He walked the burning highways
And He built His house from people just like these

And He found them as they wandered through the wild Judean mountains
And He found them as they pulled their nets upon the Sea of Galilee
And for a thousand evenings while the day behind Him emptied
He put aside His tools and stopped to touch the dying
And He built His house from people just like these