Zondag 26 februari, 1e zondag van de vasten, Pater Jim

Op Aswoensdag zijn we begonnen aan de veertigdagentijd, een periode van inkeer en bezinning, waarin we Jezus zullen volgen op Zijn weg naar Jeruzalem. Vandaag zijn we met Hem in de woestijn, waar Hij op de proef wordt gesteld. Het gaat dan onder meer over brood en stenen, en die ziet u ook in de decoratie hier voor het altaar, die de bloemsiergroep speciaal voor deze zondag heeft gemaakt.

lezing: Mattheüs 4, 1-11

Jezus laat ons zien dat wij niet moeten kiezen voor snelle oplossingen bevredigen van onze behoeften.
We moeten net als hij de verleidingen weerstaan. Trouw zijn aan God en elkaar is de lange weg.
Vol met bochten en kronkels.

Homilie

Toen de Israëlieten werden bevrijd uit de slavernij van Egypte, trokken zij de woestijn in en verbleven daar 40 jaar. Het was een periode van beproeving en zuivering, voordat zij het beloofde land konden binnengaan. In het evangelie van vandaag begint Jezus aan een soort nieuwe Exodus. Hij is gekomen om de wereld te bevrijden en de mensheid voor te gaan naar het beloofde land. De reis begint met 40 dagen en 40 nachten in de woestijn. In de Bijbel staat het getal 40 doorgaans voor een tijd van beproeving en verandering. 

Wellicht kennen wij in de periode van 40 dagen die we zijn begonnen, ook beproevingen: kunnen we bepaalde dingen loslaten waaraan we al te zeer gehecht zijn geraakt? Misschien is het een tijd van verandering: kunnen we meer ruimte maken voor Jezus en voor de naaste? De eerste woorden in de eerste lezing op Aswoensdag waren: “Keer tot Mij terug, van ganser harte.”

Terugkeren is nodig als je bent afgedwaald. In de samenleving zijn allerlei krachten werkzaam, bedoeld en onbedoeld, om ons te doen afdwalen, om ons te verleiden. Dat begon al in het paradijs, zo hoorden we in de eerste lezing, en dat had desastreuze gevolgen. Nu is Jezus gekomen om dat kwaad te overwinnen en de eenheid met God te herstellen. De duivel ziet dat niet graag gebeuren, en probeert Jezus in de woestijn te verleiden tot fouten die Adam en Eva ook maakten. 

Jezus verbleef 40 dagen en nachten in de woestijn zonder te eten. Jezus was volledig mens en had dus veel honger. De duivel nodigt Hem uit om zijn goddelijke krachten te gebruiken door stenen in brood te veranderen. Jezus weerstaat die verleiding door te citeren uit het Oude Testament: “Niet van brood alleen leeft de mens, maar van elk woord dat komt uit de mond van God.” In plaats van zich van God te verwijderen, bevestigt Jezus juist de verbinding. Misschien is dat een voorbeeld voor ons, als we op het punt staan iets te doen wat we beter zouden kunnen laten. 

Dan neemt de duivel Jezus mee naar het dak van de tempel en zegt: “Als je werkelijk de zoon van God bent, laat je dan vallen, want de engelen zullen je redden.” Hij probeert Jezus te verleiden tot hoogmoed, tot ijdelheid, maar Jezus kiest de weg van de nederigheid door het plan van de Vader te volgen.

Ook neemt de duivel Jezus mee naar een hoge berg, en biedt hem alle koninkrijken van de wereld aan. Jezus hoeft alleen maar de duivel te aanbidden. Dit gaat over menselijke hebzucht, over bezit. Maar Jezus citeert opnieuw de Schrift: “U moet alleen de Heer uw God aanbidden.”

Zowel in het paradijs als in de woestijn gaat het om drie soorten verleiding: genotszucht, ijdelheid en bezitsdrang. De apostel Johannes zegt hierover in een van zijn brieven: “De begeerte van het vlees, de begeerte van de ogen en de hoogmoed van het leven, dat alles is niet van de Vader, maar is van de wereld. En de wereld gaat voorbij, maar wie de wil van God doet, blijft in eeuwigheid.” 

In het paradijs bleek de begeerte van het vlees uit de wens om van de boom te eten. De begeerte van de ogen bleek toen zij zagen dat de boom een lust voor het oog was. En de hoogmoed, als er staat hoe aantrekkelijk het was om inzicht te krijgen, wat hier betekent: gelijk zijn aan God. Bij Jezus in de woestijn gaat het om dezelfde verleidingen. 

Tweeduizend jaar later zijn deze verleidingen nog steeds aan de orde van de dag. De veertigdagentijd biedt ons de gelegenheid om de stilte van de woestijn te betreden, om na te gaan of wij bepaalde goden aanbidden, zoals de god van bezit, de god van calorieën, de god van amusement… Met andere woorden: of wij misschien te veel de dingen van de wereld zoeken, ten koste van de wil van God. 

Ik wens ons allen een vruchtbare tocht.