Zondag 10 december, Pater Jim

Zo’n tien jaar geleden bracht de Amerikaanse president Obama een kort bezoek aan het Rijksmuseum in Amsterdam; misschien herinnert u zich die foto van de president met de Nachtwacht op de achtergrond. Als iemand van die statuur op bezoek komt, wordt niets aan het toeval overgelaten. Ruim van tevoren bekijken de veiligheidsdiensten hoe de route precies loopt, en of er eventuele obstakels zijn die moeten worden verwijderd. De weg wordt gebaand, oneffenheden worden weggenomen. We hoorden hierover in de eerste lezing, uit Jesaja – de profeet van de Advent – en ook in het evangelie.

Vorige week vierden we de eerste zondag van de Advent, en toen klonk in de evangelielezing een oproep tot waakzaamheid. Jezus zei: als de heer des huizes onverwacht terugkomt, laat hij u dan niet slapend vinden. Vandaag, op de tweede zondag van de Advent, gaan de lezingen een stap verder: niet alleen worden we geacht wakker en waakzaam te zijn, ook mogen we de komst van die Heer voorbereiden. 

Misschien denken we bij Advent aan een verstild uitkijken naar het geboortefeest van de Heer, maar deze lezingen vragen toch iets meer dan dat. Bovendien gaan ze niet alleen over die geboorte van de Heer, dus over iets uit het verleden, maar ook over zijn tweede komst, over de toekomst. En daar mogen wij in het heden aan meewerken. Maar hoe?

Een deel van het antwoord komt uit dezelfde evangelielezing. Die gaat over het optreden van de Johannes de Doper. Kort na zijn geboorte bezong zijn vader in een loflied de toekomstige taak van Johannes: hij gaat voor de Heer uit om zijn weg te banen. Johannes deed dat door prediking. Zoals er staat: “Hij preekte een doopsel van bekering.” Hij nodigde mensen uit om hun leven te veranderen, om het te verbeteren. Hij probeerde de mensen geestelijk voor te bereiden op de komst van Jezus, en op zijn boodschap. 

Johannes heeft het ook tegen ons. En zijn boodschap heeft betekenis op drie niveaus: op maatschappelijk niveau, op het niveau van de gemeenschappen waarin we verkeren, en op persoonlijk niveau.

Wat het maatschappelijk niveau betreft: in de Adventstijd mogen we wat meer stilstaan bij zaken die onze aandacht vragen. Zeg maar: de maatschappelijke oneffenheden die we moeten aanpakken, de wegen die we daarvoor moeten banen. Dat kan beginnen met aandacht. 

Paus Franciscus beseft als geen ander hoe belangrijk aandacht is. Voortdurend vraagt hij aandacht voor kwesties die hij belangrijk vindt, want zo kan hij mensen in beweging brengen die er iets aan kunnen doen. 

Onlangs wilde de paus ondanks een longontsteking afreizen naar de klimaatconferentie in Dubai – zo belangrijk was het voor hem om opnieuw de aandacht te vragen van wereldleiders voor het belang van een drastisch klimaatbeleid. Net als Johannes de Doper roept hij op tot bekering.

Een tweede niveau waarop we misschien obstakels kunnen aanpakken, is het gemeenschapsniveau. Van de week las ik een mooi artikel over een bevlogen jongeman van 24 jaar die al lange tijd op de gesloten afdeling van een verpleeghuis woont, samen met mensen die lijden aan dementie. Hij wilde van dichtbij ervaren hoe het daar toe gaat, wat de bewoners meemaken. 

Van zijn verhalen word je niet vrolijk, en oplossingen liggen niet voor de hand. Maar het begint met aandacht, met de bereidheid onder ogen te zien wat er gebeurt, en je daar als gemeenschap ook verantwoordelijk voor weten. Deze demente bewoners kunnen niet naar buiten, maar wij kunnen wel naar binnen. En die bevlogen jongeman treedt daartoe op als wegbereider.

En dan is er het persoonlijke niveau. De Advent is ook een periode om van binnen stil te worden. Om na te gaan of de weg naar ons hart begaanbaar is voor het koningskind, of dat er misschien nog wat obstakels moeten worden opgeruimd. Het kan ons doen denken aan de ontmoeting van Jezus met Zacheüs, waarbij Jezus zei: “Vandaag moet ik in uw huis te gast zijn.” Zijn wij er klaar voor om Hem te ontvangen?